Omgaan met culturele verschillen: 4. OMGAAN MET ONBEWUSTE CULTURELE VERSCHILLEN

OMGAAN MET ONBEWUSTE CULTURELE VERSCHILLEN

Hoe pak je de cultuurverschillen aan? Hoe ga je daar mee om?

Vanuit mijn Nederlandse mindset bedenk ik zoal de volgende oplossingen: ‘we moeten het gewoon uitpraten. Er moet begrip komen, we moeten elkaar beter gaan begrijpen. We moeten communiceren zodat we te weten komen waar de cultuurverschillen precies in liggen.’

Wat nu, als die ander totaal niet bereid lijkt om de cultuurverschillen op die manier te lijf te gaan? Wat nou als die ander mij helemaal niet wil helpen op die manier? Wat nou als die ander totaal geen moeite doet om dingen van zijn of haar eigen cultuur uit te leggen? Als je totaal niet wordt geholpen met informatie?

Is die persoon dan inderdaad slecht bezig? Is hij lui, wil hij me helemaal niet helpen? Heeft hij geen begrip voor mijn situatie? Hij lijkt er totaal geen energie in te willen stoppen, wat moet ik daar nou mee?

Het probleem was niet dat ik niet zag dat er cultuurverschillen zijn. >> Een klein deel van het probleem was dat ik me niet realiseerde hoe onbewust die cultureel bepaalde processen zijn. >> Maar het grootste deel van het probleem zat hem daarin, dat ik me niet realiseerde dat mensen op een cultureel bepaalde manier, cultureel bepaalde verschillen zullen aanpakken!

We weten hoe Nederlanders culturele verschillen zullen aanpakken; het gaat ons Nederlanders vooral om het proberen te begrijpen van die andere cultuur door het verzamelen van informatie. We willen graag uitleg zodat we die ander beter kunnen begrijpen.

Nu gaan we kijken naar het Indonesische uitgangspunt. In de kern gaat het de Indonesiër om vriendelijkheid, harmonie en mild zijn naar elkaar toe. In de praktijk betekent dat, dat een Indonesiër geen nadruk zal willen leggen op cultuurverschillen. Natuurlijk weet elke Indonesiër ook dat er cultuurverschillen zijn, maar die hoeven niet blootgelegd te worden. In plaats van onderzoek te doen naar de verschillen, zegt de Indonesiër bij zichzelf: ‘er zijn culturele verschillen, maar die zijn makkelijk te overbruggen door vriendelijkheid en de juiste omgangsvormen.’ Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Je moet gewoon vriendelijk zijn voor elkaar.

Als echte Nederlander heb ik wel eens bij mezelf gedacht: ‘maar is dit niet super oppervlakkig? Je doet gewoon alsof alles goed is, je moet gewoon alles maar onderdrukken en een masker opzetten en dan geloof je met z'n allen dat het ook inderdaad goed ís!’

Hier wil ik twee dingen tegenover zetten:

1.       De deugden en waarden waar we het nu over hebben zijn zo vanzelfsprekend voor iemand die in Indonesië is opgegroeid, dat ze voor die persoon absoluut niet geforceerd zijn. Voor de Nederlander zou zulk gedrag inderdaad uitmonden in het onderdrukken van gevoelens en een masker opzetten, enzovoorts. Het wordt voor ons geforceerd omdat we het niet gewend zijn. Maar probeer je eens in te denken hoe deze waarden eruit zouden zien als ze niet geforceerd waren. Dan zou je inderdaad spreken van oprechte vriendelijkheid, oprechte mildheid, enzovoorts. Voor mensen die opgegroeid zijn in zo'n waardensysteem, komen deze dingen als vanzelf. Die mensen zijn er niet zoveel energie aan kwijt als wij Nederlanders. Die mensen zijn er juist bakken energie aan kwijt als ze de hele tijd ‘open’ en ‘transparant’ moeten zijn.

2.       Wat ook snel fout gaat in onze gedachten is, dat we er meteen een waardeoordeel bij hebben. We denken: ‘zo leef je in een leugen. Dan kun je jezelf toch niet meer zijn? Hoe kun je elkaar dan leren kennen?’ Daarmee hebben we zeker niet ongelijk! Maar we hebben gelijk binnen onze eigen cultureel bepaalde waardensysteem. Hebben we ooit gedacht aan het volgende?: ‘Heb elkaar onvoorwaardelijk lief. Heb je echt ‘meer waarheid’ nodig om je naaste te kunnen liefhebben? Waarom elkaar belasten als je ervoor kan kiezen om mild met die ander om te gaan?’

Met deze artikelen heb ik geprobeerd om een indruk te geven van hoe ingewikkeld het omgaan met cultuurverschillen kan zijn. Er zijn ontzettend veel momenten geweest waarop ik me eenzaam en onbegrepen voelde. Ik hoop dat dit een beetje doorzicht geeft in hoe dat zo komt.

Mij staat nog een grote uitdaging te wachten. Omdat ik in Indonesië ga wonen, voel ik me verantwoordelijk om me meer aan die cultuur aan te passen dan andersom. En heel praktisch gedacht; Indonesië gaat zich echt niet aanpassen aan mij.

Gebedspuntje? ;-)

God bless!

AH