OMGAAN MET
ONBEWUSTE CULTURELE VERSCHILLEN
Hoe pak je de cultuurverschillen aan? Hoe ga
je daar mee om?
Vanuit mijn Nederlandse mindset bedenk ik zoal
de volgende oplossingen: ‘we moeten het gewoon uitpraten. Er moet begrip komen,
we moeten elkaar beter gaan begrijpen. We moeten communiceren zodat we te weten
komen waar de cultuurverschillen precies in liggen.’
Wat nu, als die ander totaal niet bereid
lijkt om de cultuurverschillen op die manier te lijf te gaan? Wat nou als die ander
mij helemaal niet wil helpen op die manier? Wat nou als die ander totaal geen
moeite doet om dingen van zijn of haar eigen cultuur uit te leggen? Als je
totaal niet wordt geholpen met informatie?
Is die persoon dan inderdaad slecht bezig?
Is hij lui, wil hij me helemaal niet helpen? Heeft hij geen begrip voor mijn
situatie? Hij lijkt er totaal geen energie in te willen stoppen, wat moet ik
daar nou mee?
Het probleem
was niet dat ik niet zag dat er cultuurverschillen zijn. >> Een klein
deel van het probleem was dat ik me niet realiseerde hoe onbewust die cultureel
bepaalde processen zijn. >> Maar het grootste deel van het probleem zat hem
daarin, dat ik me niet realiseerde dat mensen op een cultureel bepaalde manier,
cultureel bepaalde verschillen zullen aanpakken!
We weten hoe
Nederlanders culturele verschillen zullen aanpakken; het gaat ons Nederlanders
vooral om het proberen te begrijpen van die andere cultuur door het verzamelen
van informatie. We willen graag uitleg zodat we die ander beter kunnen
begrijpen.
Nu gaan we
kijken naar het Indonesische uitgangspunt. In
de kern gaat het de Indonesiër om vriendelijkheid, harmonie en mild zijn naar
elkaar toe. In de praktijk betekent dat, dat een Indonesiër geen nadruk zal
willen leggen op cultuurverschillen. Natuurlijk weet elke Indonesiër ook dat er
cultuurverschillen zijn, maar die hoeven niet blootgelegd te worden. In plaats
van onderzoek te doen naar de verschillen, zegt de Indonesiër bij zichzelf: ‘er
zijn culturele verschillen, maar die zijn makkelijk te overbruggen door
vriendelijkheid en de juiste omgangsvormen.’ Waarom moeilijk doen als het
makkelijk kan? Je moet gewoon vriendelijk zijn voor elkaar.
Als echte Nederlander
heb ik wel eens bij mezelf gedacht: ‘maar is dit niet super oppervlakkig? Je
doet gewoon alsof alles goed is, je moet gewoon alles maar onderdrukken en een
masker opzetten en dan geloof je met z'n allen dat het ook inderdaad goed ís!’
Hier wil ik
twee dingen tegenover zetten:
1.
De deugden en waarden waar we het nu over hebben
zijn zo vanzelfsprekend voor iemand die in Indonesië is opgegroeid, dat ze voor
die persoon absoluut niet geforceerd zijn. Voor de Nederlander zou zulk gedrag
inderdaad uitmonden in het onderdrukken van gevoelens en een masker opzetten,
enzovoorts. Het wordt voor ons geforceerd omdat we het niet gewend zijn. Maar
probeer je eens in te denken hoe deze waarden eruit zouden zien als ze niet
geforceerd waren. Dan zou je inderdaad spreken van oprechte vriendelijkheid,
oprechte mildheid, enzovoorts. Voor mensen die opgegroeid zijn in zo'n
waardensysteem, komen deze dingen als vanzelf. Die mensen zijn er niet zoveel
energie aan kwijt als wij Nederlanders. Die mensen zijn er juist bakken energie
aan kwijt als ze de hele tijd ‘open’ en ‘transparant’ moeten zijn.
2.
Wat ook snel fout gaat in onze gedachten is, dat
we er meteen een waardeoordeel bij hebben. We denken: ‘zo leef je in een
leugen. Dan kun je jezelf toch niet meer zijn? Hoe kun je elkaar dan leren
kennen?’ Daarmee hebben we zeker niet ongelijk! Maar we hebben gelijk binnen onze eigen cultureel bepaalde waardensysteem.
Hebben we ooit gedacht aan het volgende?: ‘Heb elkaar onvoorwaardelijk lief. Heb
je echt ‘meer waarheid’ nodig om je naaste te kunnen liefhebben? Waarom elkaar
belasten als je ervoor kan kiezen om
mild met die ander om te gaan?’
Met deze
artikelen heb ik geprobeerd om een indruk te geven van hoe ingewikkeld het
omgaan met cultuurverschillen kan zijn. Er zijn ontzettend veel momenten
geweest waarop ik me eenzaam en onbegrepen voelde. Ik hoop dat dit een beetje
doorzicht geeft in hoe dat zo komt.
Mij staat
nog een grote uitdaging te wachten. Omdat ik in Indonesië ga wonen, voel ik me
verantwoordelijk om me meer aan die cultuur aan te passen dan andersom. En heel
praktisch gedacht; Indonesië gaat zich echt niet aanpassen aan mij.
Gebedspuntje?
;-)
God bless!
AH